In de diepste wereldnacht

Overweging op zondag 25 december 2023 door Jan Glorius

Bij: Johannes 1: 1 – 5, Psalm 96, Jesaja 9: 1 – 9 en Lucas 2: 1 – 20

Je moet maar durven: Kerstmis vieren in de kerk! Er zijn wel mensen die zeggen: ‘Ga jij nog weleens naar de kerk? Wat ouderwets!’. Je moet maar durven: toch hier naar toe komen, ’s avonds in het donker en dan in deze zaal met mensen, met licht, bloemen en een boom een oud en vertrouwd boek openslaan en erin lezen.

Er zijn wel mensen die zeggen: ‘De bijbel? Maar die verhalen zijn toch allemaal allang achterhaald?’. Je moet maar durven: toch dat oude boek openslaan er een psalm uit lezen over de Enige die in aantocht is om de wereld rechtvaardig te besturen.

Rechtvaardigheid? Hoezo dan? Voor wie dan? Voor de vrouwen in Iran, zeker? Voor de lhbti-gemeenschap in Rusland of Uganda, misschien? Of voor de Afghanen die Pakistan worden uitgezet? De Rohinja of Oeigoeren? De slachtoffers van de toeslagenaffaire?

Er zijn wel mensen die zeggen: ‘Rechtvaardigheid bestaat niet, alleen het recht van de sterkste telt.’

Je moet maar durven: tóch in datzelfde oude boek een visioen van Jesaja lezen over een volk dat schitterend licht zal zien, over een einde aan alle geweld. Niks geen stok meer, geen straffende staf, geen dreunende laarzen en geen bloedvergieten meer.

Hoezo dan? Vanaf wanneer kunnen jonge mannen niet meer aan wapens komen om studenten, hun vader, zichzelf dood te schieten? Wanneer brengt Poetin zijn tanks naar de schroothoop, zodat ook Zelensky en zijn bondgenoten de wapens kunnen afschaffen? Wanneer stopt de gruwelijke terreur van Hamas en stopt Israël met het bombarderen van Palestijnse burgers die geen kant op kunnen? Wanneer stopt het bloedvergieten in Sudan en Jemen?

Er zijn wel mensen die zeggen: ‘De wereldvrede is een utopie’.

Je moet maar durven: om tóch, ondanks dat alles, dat wonderbaarlijke verhaal door te vertellen over Maria en Jozef, over engelen en herders, over magiërs uit het Oosten. Over een Kind dat wordt geboren, – Emmanuel – God met ons.

Hoezo dan? Waar ís die God dan? Heeft God deze wereld dan niet voorgoed verlaten?

Er zijn wel mensen de zeggen: ‘God is dood’.

En toch…

…en tóch hebben we het lef om die verhalen door te vetellen, om te zingen over het licht en te blijven geloven in vrede en te werken aan een betere wereld. Om te getuigen: God is mét ons.

Want dat is wat we hier doen! Kerstmis vieren! En we doen dat van harte en met overtuiging. Waar halen we het lef vandaan? We durven positief te blijven omdat Jesaja het lef had positief te blijven in tijden van verdrukking en dreiging.

Hij had de moed om tegen de moedeloosheid en uitzichtloosheid van zijn tijd in te verkondigen dat God altijd nabij zal zijn en dat er dus hoop is. Waarom zouden wij dan niet blijven hopen!

We durven het aan

We durven het aan om open te staan voor God, omdat Maria de kracht had om “ja” te zeggen toen een engel haar verkondigde dat ze zwanger zou worden. Ze kon de consequenties van haar antwoord niet overzien: een bevalling in erbarmelijke omstandigheden, te moeten vluchten voor een wrede koning, haar kind te zien sterven aan een kruis. ‘Mij geschiede naar Uw wil,’ zei ze. Als zij zoiets durfde te zeggen, waarom zouden wij ons dan niet openstellen voor Gods bedoelingen met ons?

We durven op onze intuïtie en op onze dromen te vertrouwen omdat Jozef dat óók deed. Hij vertrouwde de engel waarvan hij droomde – of zo je wilt – hij vertrouwde zijn droom over een engel die zei dat hij Maria tot vrouw kon nemen, en later dat hij met zijn gezin een veilig heenkomen moest zoeken in Egypte. Als Jozef zijn handelen richting gaf door zijn dromen, waarom zouden wij dat dan niet durven?

Wij durven onszelf in vervoering te laten brengen net zoals de herders in het veld die in de donkere nacht overweldigd werden door hallucinerende verschijnselen:
licht, engelen en gezang. En zij besloten te gaan kijken wat dat allemaal te betekenen had. Als zij in vervoering raken door iets fantastisch, waarom zouden wij ons dan niet laten meevoeren door datgene wat ons op welke manier dan ook raakt?

Wij durven te geloven in nieuwe perspectieven omdat de magiërs uit het Oosten dat ook deden. Zij zagen in de sterren tekenen die anderen niet zagen,
en door die tekenen te volgen vonden ze een pasgeboren jongetje. En ze zagen in Hem wat maar weinig anderen zagen: dat dit Kind de Koning van de Joden was. Ze durfden op een andere manier naar de werkelijkheid te kijken, dan kunnen wij dat toch ook proberen?

Wij durven het aan ons te laten raken door dat Kind van Bethlehem, door alles wat over Hem gezegd wordt en opgeschreven staat. Dat hij een mensenzoon was,
dat hij de zoon van God is, dat hij blinden genas, lammen liet lopen, doven liet horen en blinden weer zien. Dat hij de naaste is van zwakken en zich bekommert om zondaars en zonderlingen, om ieder van ons. En dat hij trouw bleef aan God en mensen. Tot het uiterste toe.

Er zijn wel mensen die zeggen: ‘Ik geloof niet meer in God’. Ik begrijp dat wel, want ik vind het zelf ook niet altijd gemakkelijk om in God te geloven. Maar op de een of andere ander kan en wil ik niet anders. Daarom leggen we de treurige realiteit van de krant en het journaal naast die ándere werkelijkheid die er óók is, en die door alle gaten en kieren van de ellende doorschijnt: de werkelijkheid van Kerstverhaal!

Ja, het is soms moeilijk om in God te blijven geloven, maar God blijft altijd geloven in ons mensen, in jou en mij. God komt ons menselijk nabij, ergens in een kribbe.

God komt ons menselijk nabij, ergens in een kribbe.

Niet omdat God méér lef en durf heeft dan wie dan ook, maar omdat God, méér dan wie of wat dan ook, Liefde is.

Zalig Kerstfeest allemaal!